Mens en AI

 AI ligt op dit moment op ieders lip. Iedereen denkt erover na. De een vindt het een positieve ontwikkeling, de ander zit aan de andere kant van het spectrum en zou het liefst 30 jaar terug gaan in de tijd.

Ik werk als tolk/vertaler in Tenerife. De eerste 10 jaar was dit in een privé ziekenhuis in het zuiden van Tenerife en sinds 6 jaar als zelfstandig ondernemer. 

Ziekenhuizen brengen meestal een negatief gevoel naar voren. Op vakantie ziek worden of een ongeluk krijgen is natuurlijk niet iets waar je op zit te wachten. In het buitenland wonen en de taal nog niet machtig zijn en ziek worden, is uiteraard ook niet ideaal. 

Dan komt een tolk van pas om de taalbarrières te overschrijden – om te verstaan wat er wordt gezegd en om verstaan te worden.

Hoe kunnen we als mens samenwerken met AI?

Het menselijke aspect: Waarom empathie onvervangbaar is

De kracht van lichaamstaal en emotie: 

Een menselijke tolk doet meer dan alleen woorden vertalen. Hij of zij leest de lichaamstaal van zowel de patiënt als het medische team. Een geruststellende hand op de schouder van de patiënt of een vriendelijke blik helpt om de patiënt vertrouwen te geven in een vervelende situatie. Gezichtsuitdrukkingen en gebaren zeggen vaak meer dan woorden. 

Een belangrijk deel van het stellen van een diagnose is het gesprek tussen arts en patiënt. Bij een gebroken been is het duidelijk wat er aan de hand is. Heeft de patiënt echter een gecompliceerde medische voorgeschiedenis, dan is het belangrijk dat de arts dit volledig begrijpt en zo de juiste actie kan ondernemen. 

Culturele gevoeligheid en vertrouwen: 

Een patiënt in het buitenland bevindt zich in een dubbel kwetsbare positie, zowel fysiek als cultureel. 

De tolk heeft kennis van de lokale cultuur, gebruiken, gewoonten en percepties. Zo kunnen misverstanden en vooroordelen weggenomen worden. Dit creëert een band van vertrouwen die een machine nooit kan opbouwen.

Bemiddeling en geruststelling: 

Een menselijke tolk is een bemiddelaar. Hij of zij kan complexe medische taal omzetten in begrijpelijke, simpele termen. In een stressvolle situatie kunnen zij de patiënt kalmeren en de informatie in een rustiger tempo overbrengen. Deze geruststellende aanwezigheid, het menselijk contact en een omarming is cruciaal voor het welzijn van de patiënt en zijn of haar familieleden. 

De rol van AI: Snelheid versus menselijke capaciteit

AI is eigenlijk een supercomputer die toegang heeft op alle beschikbare informatie tegelijkertijd en kan deze informatie binnen de kortste tijd filteren. De capaciteit van AI is veel groter dan het menselijk brein. 

AI als noodzakelijke aanvulling: 

In een crisissituatie, wanneer er geen tolk beschikbaar is, kan een AI-vertaling een levensreddende brug vormen. Voor snelle vragen of basisinformatie (bijvoorbeeld “Waar is de pijn?” of “Heeft u allergieën?”) kan een app een uitkomst bieden. Het gaat dan om efficiëntie, niet om empathie.

Cognitieve belasting onder stress: 

Dit is een van de belangrijkste argumenten tegen de primaire rol van AI. Een patiënt die pijn heeft, verward is of in paniek raakt, heeft niet de mentale capaciteit om een app te bedienen, duidelijk te spreken of een vertaling te controleren. De menselijke tolk neemt deze last weg en zorgt ervoor dat de artsen en verplegend personeel zo snel mogelijk op de hoogte zijn van de medische voorgeschiedenis. 

Gevaar van nuanceverlies: 

Een letterlijke vertaling van AI kan gevaarlijk zijn. Een patiënt die “een beetje misselijk” zegt, kan met een machine vertaling een compleet andere betekenis krijgen dan bedoeld. Een menselijke tolk zou de nuances in de stem opmerken, kunnen doorvragen en de informatie aan de arts of verplegend personeel doorgeven. Dit geldt ook voor het interpreteren van zinnen die in spreektaal worden gebruikt. 

Waar willen we naartoe? Een samenspel van mens en machine

AI is een hulpmiddel, geen vervanging: 

Het menselijk contact, zeker wanneer een van beide ziek is, blijft het belangrijkste aspect in het behandelen en helen van personen. 

AI kan een uiterst nuttig hulpmiddel zijn om de kloof te overbruggen in afwachting van een menselijke tolk, maar het kan nooit de warmte, het inzicht en het comfort van een aanraking of omhelzing vervangen.

De psychologische dimensie: 

De aanwezigheid van een medemens, in de vorm van een tolk, draagt bij aan de psychologische genezing, die even belangrijk is als de fysieke.

Het is belangrijk dat de patiënt zich niet behandeld voelt als een object dat via een machine communiceert, maar als een mens met angsten en onzekerheden.

Wat brengt de toekomst?

Dat is de vraag die iedereen graag beantwoord zou willen zien. De ontwikkelingen gaan verder en misschien is het mogelijk om in de nabije toekomst met een directe vertaling te communiceren zonder dat er een app bij te pas komt. 

Zeker in stress situaties, zoals ziekte en ongevallen, zal het menselijk contact het allerbelangrijkste zijn. Het gaat per slot van rekening niet alleen om vertaling maar ook om interpretatie.